2019 ve 2024 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında Yer Alan Dinleme/İzleme Beceri Alanının Karşılaştırılması
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14017990Anahtar Kelimeler:
İlkokul, Türkçe dersi, Dinleme/izmeme becerisi, Öğretim programıÖzet
İletişim becerileri içinde yer alan dinleme becerisi, bireyin hem okul yaşamında hem de sosyal hayatında başarıyı etkileyen kritik bir beceridir. Dinleme becerisi, Türkiye’de Türkçe Dersi Öğretim Programlarında dört temel beceri alanından biri olarak kabul edilmekte ve bu becerinin öğrencilerde geliştirilmesi için çeşitli yöntemler ve kazanımlar önerilmektedir. Dinleme becerisinin nasıl kazandırılacağına dair süreç genellikle dinleme öncesi, dinleme sırası ve dinleme sonrası olarak üç aşamada sınıflandırılmaktadır. Ancak farklı zamanlarda geliştirilen programlarda sözü edilen bu başlıklar farklı şekillerde karşımıza çıkabilmektedir. Örneğin; 2009, 2019 ve 2024 programlarında dinleme becerisine yönelik yer verilen kazanımların bu başlıklara göre yapılmadığı söylenebilir. Hiç şüphesiz Türkçe Dersi Öğretim Programlarında dinleme becerisine yönelik yer alan başlık ve kazanımlar, içinde bulunulan dönemin şartları ve dinleme becerisine yüklenen anlamın önemiyle ilişkili olarak değişiklik gösterebilmektedir. Bu doğrultuda yapılan bu çalışmanın amacını literatürde çoğu zaman “ihmal edilmiş beceri” olarak betimlenen dinleme/izleme beceri alanının, 2024 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programında ne ölçüde yer verilmiş olduğunu belirlemek ve 2019 İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı ile karşılaştırarak yapılan değişiklikleri tespit etmek oluşturmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılarak yürütülmüştür. Bu kapsamda 2019 ve 2024 Türkçe Dersi Öğretim Programları araştırmacılar tarafından oluşturulan program analiz formuyla detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmuştur. Dinleme becerisinin geçmişte ihmal edilmiş bir alan olarak görüldüğü, ancak 2024 Türkçe Dersi Öğretim Programında bu beceriye daha fazla önem verilmeye başlandığını söylenebilir. Bununla birlikte, dinleme becerisine yönelik net bir sınıflandırmanın hala tam olarak oturmadığı ve bu konuda daha fazla geliştirme yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Referanslar
Akkaya, N. ve Ünal, E. (2016). Sözlü iletişim. F. S. Kırmızı (Editör), İlk ve ortaokullarda Türkçe öğretimi 2015 programına uygun içinde (s. 61-73). Ankara: Anı Yayıncılık.
Akyol, H. (2016). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çarkıt, C. (2021). 1981 ve 2019 Türkçe dersi öğretim programlarının dinleme eğitimi açısından karşılaştırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25 (3), 827-838.
Demirel, Ö. ve Şahinel, M. (2006). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Doğan, Y. (2020). Dinleme eğitimi (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Ediger, M. (2002). Listening and the Language Arts. ERIC.
Mackay, I. (1997). Dinleme Becerisi. (Çev.: Aksu Bora ve Onur Cankoçak), İlkkaynak Kültür ve Sanat Ürünleri Ltd. Şti., Ankara.
MEB (2009). MEB. (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8.Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
MEB (2024). İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programı (1,2,3 ve 4. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Melanlıoğlu, D. (2011). İlköğretim Türkçe Öğretim Programının “Dinleme türleri” bakımından değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 65-78.
Melanlıoğlu, D. (2012). Dinleme becerisine yönelik ölçme değerlendirme çalışmalarında üstbiliş stratejilerinin kullanımı. Turkish Studies, 7 (1), 1583-1595.
Özbay, M. (2006). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
Özbay, M., ve Melanlıoğlu, D. (2012). Türkçe öğretim programlarının dinleme becerisi bakımından değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 7(1), 87-97.
Temur, T. (2010). Dinleme metinlerinden önce ve sonra sorulan soruların üniversite öğrencilerinin dinlediğini anlama beceri düzeyine etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 303-319.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, C. (2013). Ana dili öğretimi. C. Yıldız, (Editör), Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi içinde (s. 45-76). Ankara: PegemA Yayınları.
Yıldız, N. ve Kılınç, A. (2015). Dinleme stratejileri öğretiminin beşinci sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ÖS-II, 17-34.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Journal of Elementary Education: Theory and Practice (JELEDU)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
