Manevi Zekâ ile Psikolojik İyi Oluş ve Yaşam Doyumu Arasındaki Bağın Araştırılması
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15089584Anahtar Kelimeler:
Manevi zeka, Psikolojik iyi oluş, Yaşam doyumu, Özel yetenekli öğrenciÖzet
Bu çalışmanın amacı, özel yetenekli öğrencilerin manevi zekâ düzeyleri ile psikolojik iyi oluşları ve yaşam doyumları arasındaki bağlantıyı araştırmaktır. İlişkisel tarama modeline dayanan çalışmaya Gaziantep’teki Bilim ve Sanat Merkezlerinde öğrenim gören toplam 246 özel yetenekli öğrenci katılmıştır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ile, “Manevi Zekâ Ölçeği, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra korelasyon katsayıları ve regresyon analizleri de dahil olmak üzere SPSS 22.0 ve AMOS 23.0 programından yararlanılmıştır. Çalışma, özel yetenekli öğrencilerin manevi zekâlarının orta düzeyde olduğunu, psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumlarının ise görece yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Manevi zekâ, psikolojik iyi oluş ve yaşam memnuniyeti arasında pozitif yönde anlamlı bir korelasyon bulunmuştur. Regresyon analizi, manevi zekânın hem psikolojik iyi oluşu hem de yaşam memnuniyetini önemli ölçüde yordadığını doğrulamıştır. Eğitim kurslarının manevi zekâyı geliştiren yöntemlerle bütünleştirilmesi psikolojik iyi oluşu ve yaşam memnuniyetini artırabilir. Yüksek düzeyde manevi zekâya sahip üstün yetenekli öğrencilerin yetiştirilmesi için eğitim ve öğretim programları belirli özelliklere uygun olarak hazırlanmalıdır. Manevi zekâ konusunda ebeveynlere ve eğitimcilere yönelik seminerler düzenlenmeli ve konunun önemi vurgulanmalıdır.
Referanslar
Aydın, E. (2019). Ergenlerin algılanan anne baba tutumlarının benlik saygısı ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çeçen, A. R. (2008). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordamada bireysel bütünlük (tutarlılık) duygusu, aile bütünlük duygusu ve benliksaygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(1), 19-30.
Çelik, S. (2019). Ergenlerde psikolojik iyi oluşun kişilik özellikleri ve yaşam amaçları değişkenlerine göre yordanması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Çelik, Ş. (2008). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal zekâ açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık.
Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Journal of Social Sciences, 15(59), 1250-1262.
Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün zekâlı çocukların eğitimi. I. üstün yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler kitabı. Çocuk Vakfı Yayınları.
Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2008). Meslek yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerin yaşam doyumları ve benlik saygılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 279-287.
Emmons, R., Mehmedoğlu, A. ve Şengül, F. (2008). Maneviyat bir zekâ mıdır? Güdülenme, biliş ve nihaî ilgi psikolojisi. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, (35), 133-158.
Erduran-Tekin, Ö. ve Ekşi, H. (2019). Adapting the scale for spiritual intelligence to Turkish. Spiritual Psychology and Counseling, 4, 123-141.
Erkuş, A. (2012). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. (4. Baskı). Seçkin Yayın Evi.
Ertürk, A., Kara, S. B. K. ve Güneş, D. Z. (2016). Duygusal emek ve psikolojik iyi oluş: bir yordayıcı olarak yönetsel destek algısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1723-1744.
Eryılmaz, A. (2011). Ergen öznel iyi oluşu ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 209–215.
Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modelling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
İmamoğlu, E. O. (2004). İyi oluşun benlik kurgusu bağıntıları (self-construal correlates of well-being). Unpublished data.
Karaçam, A. ve Pulur, A. (2016). Beden eğitimi öğretmenlerinin başarı algılarında yordayıcı olarak akademik iyimserlik, psikolojik iyi oluş ve fiziksel öz saygı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 209-218.
Karakaş, A. C. (2017). Manevi zekanın iç yönelimli dindarlık, affetme esnekliği ve öznel iyi oluşla ilişkisi. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 1(1), 53-63.
Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. basım). Nobel Akademik Yayıncılık.
Keyes. C. L., Dhingra, S. S. ve Simoes, E. J. (2010). Change in level of positive mental health as a predictor of future risk of mental illness. American Journal of Public Health, 100(12), 2366-2371.
Khoshtinat, V. (2012). Relationship between spiritual intelligence and religious (spiritual) coping among students of Payame Noor University. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 3(6), 1132-1139.
Kırtıl, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin duygusal zekâ ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford.
Koçak, R. ve İçmenoğlu, E. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 73- 85.
Møller, V. (1996). Life satisfaction and expectations for the future in a sample of university students: A research note. South African Journal of Sociology, 27(1), 16-26. https://doi.org/10.1080/02580144.1996.10430699
MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (2015). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi.
MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (2019). Özel yetenekli bireyler strateji ve uygulama planı (2013-2017).
Ogurlu, Ü., Birben, F. Y., Öpengin, E. ve Yalın, H. S. (2016). Üstün zekâlı ergenlerde yalnızlık ve yaşam doyumu ilişkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 161-184.
Özkaya, G. (2017). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ile umutsuzluk ve yaşam doyumu arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sak, U. (2010). Üstün zekalılar: Özellikleri, tanılanmaları, eğitimleri. Maya Akademi.
Seydoğulları, S. Ü., Arıdağ, N. Ç. ve Koç, M. (2014). The investigation of moral judgement competence of high school students in terms of parental attitudes. Journal of Faculty of Educational Sciences, 47(2), 21-40.
Söner, O. ve Yılmaz, O. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 59-74.
Söylemez, A. (2016). Manevi zekanın yaşamın anlamı ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Söylemez, A. ve Koç, M. (2019). Studying spiritual ıntelligence as a predictor on meaningfulness and life satisfaction. Spiritual Psychology and Counseling, 4(2), 109-122.
Zohar, D. ve Marshall, I. (2014). SQ: Ruhsal zekâmızla bağlantı kurmak. (B. Erdemli ve K. Budak. Çev.). Meta Yayınları.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (sixth ed.). Pearson, Boston.
Turkdogan, T. ve Duru, E. (2012). The role of basic needs fulfillment in prediction of subjective well-being among university students. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(4), 2440-2446.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Journal of Elementary Education: Theory and Practice (JELEDU)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
